Podejmowanie trudnych i skomplikowanych decyzji w ułamku sekundy to na drogach publicznych codzienność każdego kierowcy. Zmienne warunki jazdy, niesprzyjająca pogoda czy nieprawidłowe zachowanie innych użytkowników dróg dodatkowo znacznie pogarsza i tak trudną sprawę. Jednym z najtrudniejszych zagadnień, szczególnie wśród młodych kierowców, jest z całą pewnością pierwszeństwo na skrzyżowaniu: równorzędnym, kierowanym przez policjanta lub za pomocą oznakowania poziomego czy pionowego. Poznaj zasady pierwszeństwa przejazdu i poruszaj się po drogach bezpiecznie!
Czym jest skrzyżowanie?
Skrzyżowaniem, przynajmniej wedle ogólnej definicji, jest przecięcie się różnych dróg usytuowanych na jednym poziomie pod jakimkolwiek kątem, co dość dokładnie wyjaśnia definicja (art. 2 pkt 10 Prawo o ruchu drogowym):
Skrzyżowanie – część drogi będącą połączeniem dróg albo jezdni jednej drogi w jednym poziomie, z wyjątkiem połączenia drogi o nawierzchni twardej z drogą o nawierzchni gruntowej lub z drogą wewnętrzną;
Definicja definicją – czym jest jednak skrzyżowanie w kwestii bardziej praktycznej? To, co warto podkreślić już na samym początku, zmora młodych kierowców i zarazem także początkujących, którzy nie potrafią podejmować decyzji bez wcześniejszego zastanowienia się nad skutkami swoich działań. Kierowcy z wieloletnią praktyką potrafią tego typu decyzje podejmować w zasadzie na bieżąco i bez zastanawiania się, co można z łatwością porównać do swobodnej jazdy na rowerze. Ktoś, kto poznał jej technikę wiele lat temu, nie musi zastanawiać się nad wpływem ruchu swojego ciała na stabilność jazdy – wszystko wydaje się dziać w sposób zautomatyzowany.
Nie inaczej jest ze skrzyżowaniami, które to nie bez powodu są przez kursantów oceniane za najtrudniejsze uliczne zagadnienie. Co więcej, to właśnie na nich z tego powodu spędza się zdecydowanie najwięcej czasu.
Komu przysługuje pierwszeństwo na skrzyżowaniu?
Pierwszeństwo na skrzyżowaniu to podstawa względem bezpieczeństwa jazdy i jej komfortu, gdyż siłą rzeczy przecinanie się różnych dróg wywołuje spore zagrożenie dla każdego uczestnika ruchu drogowego w pobliżu. Szczególnie w przypadku dróg szybkiego ruchu, w których dochodzi do całkowitego zatrzymania się ze stosunkowo wysokiej prędkości. Część kierowców przejeżdża wówczas na świetle czerwonym. Jednym z najczęstszych przyczyn wypadków jest właśnie wymuszenie pierwszeństwa w obrębie skrzyżowania.
- Skrzyżowanie z ruchem kierowanym przez policjanta
Każdy początkujący kierowca powinien wiedzieć o tym, że pierwszeństwo na skrzyżowaniu o jakiejkolwiek wielkości i konstrukcji, zawsze najpierw reguluje osoba odpowiedzialna za kierowanie ruchem – przeważnie policjant. Jego sygnały oraz wskazówki względem pierwszeństwa przejazdu są uznawane za najważniejsze, a sam kierujący ruchem przewyższa uprawnieniami wszystkie inne wskazania, w tym znaki pionowe oraz poziome czy sygnalizację świetlną. Przez skrzyżowanie kierowane przez policjanta przejedź wtedy, gdy kierujący wyda ku temu odpowiedni sygnał.
- Skrzyżowanie z sygnalizacją świetlną
Sygnalizacja świetlna jest drugim z kolei najważniejszym czynnikiem definiującym kwestię tego, kto powinien ustąpić pierwszeństwa przejazdu, a kto powinien przejechać przez skrzyżowanie bez względu na pozostałych uczestników ruchu. Niestety sama definicja niewiele mówi na temat istotny samego problemu, a jest nią bardzo duża liczba kombinacji, która sprawia, że każdy przejazd przez podobne z pozoru skrzyżowanie może wyglądać zupełnie różnie. Przejechać przez linię zatrzymania możesz wtedy, gdy na sygnalizacji świetlnej zapali się światło zielone. Jednak należy wstrzymać się z dalszą jazdą w przypadku, gdy przeszkodzimy innym uczestnikom drogi, jak i w sytuacji, gdy z drogi z brakiem pierwszeństwa przejazdu (ze światłem czerwonym) ma wyjechać pojazd uprzywilejowany.
- Skrzyżowanie ze znakami
Kto ma pierwszeństwo na skrzyżowaniu ze znakami poziomymi lub pionowymi? To skrzyżowanie kierowane za pomocą znaków stałych umieszczonych na jezdni (oznakowanie poziome) lub w postaci znaków znajdujących się tuż przy drodze (oznakowanie pionowe). Tak naprawdę przejazd po tego typu skrzyżowaniu sprowadza się do dwóch znaków – D-1 oraz A-7. Oba definiują bardzo precyzyjnie to, kto może wyjechać na ulicę, a kto musi poczekać na swoją kolej. Znak D-1 zapewnia pierwszeństwo przejazdu przed prawie każdym innym uczestnikiem drogi (np. poza pojazdami uprzywilejowanymi) i ma kształt charakterystycznego rombu. Kształt ten nie jest dziełem przypadku, a już tym bardziej wyborem dyktowanym stylistyką – dzięki niemu znak można rozpoznać także z drugiej strony, podobnie zresztą jak znak A-7 – ustąp pierwszeństwa przejazdu w kształcie trójkąta z czerwoną ramką dookoła. Oba znaki są zatem czytelne z obu stron. Czasami zarządcy dróg uzupełniają je dodatkowymi oznakowaniami, które określają przebieg dróg z pierwszeństwem oraz podporządkowanych. Przejedź przez skrzyżowanie – oczywiście dalej jesteś obowiązany zachować szczególną ostrożność – w przypadku, gdy po Twojej stronie znajduje się znak D-1, a poczekaj na przejazd innych użytkowników dróg, jeśli znajdujesz się przed znakiem A-7.
- Co w przypadku skrzyżowania równorzędnego?
Pierwszeństwo na skrzyżowaniu nieoznakowanym to zmora większości kierowców, i to nie tylko początkujących, lecz także tych doświadczonych. Wynika to głównie z tego, że tego typu skrzyżowania są stosunkowo rzadkim widokiem na współczesnych ulicach, przez co pierwszeństwo przejazdu wywołuje w takiej sytuacji niemały problem. Ustąpić pierwszeństwa należy pojazdowi nadjeżdżającemu z prawej strony – to znana i praktykowana coraz rzadziej zasada prawej ręki. Niestety nie jest pozbawiona wad. Przede wszystkim kierowcy błędnie zakładają, że jadą drogą z pierwszeństwem przejazdu, a na drodze obok z całą pewnością, przynajmniej pozornie, powinien znajdować się znak A-7.
Aby zmniejszyć tego typu ryzyko, w niektórych miejscach skrzyżowanie dróg równorzędnych określa znak A-5 w postaci czarnego znaku X znajdującego się w centralnej części żółtego znaku w kształcie trójkąta. Wówczas powinieneś niezależnie od okoliczności ustąpić pierwszeństwa pojazdom nadjeżdżającym z Twojej prawej strony, jak i z przeciwka, jeśli skręcasz w lewo.
Komu przysługuje pierwszeństwo na skrzyżowaniu?
Pierwszeństwo na skrzyżowaniu to podstawa względem bezpieczeństwa jazdy i jej komfortu, gdyż siłą rzeczy przecinanie się różnych dróg wywołuje spore zagrożenie dla każdego uczestnika ruchu drogowego w pobliżu. Szczególnie w przypadku dróg szybkiego ruchu, w których dochodzi do całkowitego zatrzymania się ze stosunkowo wysokiej prędkości. Część kierowców przejeżdża wówczas na świetle czerwonym. Jednym z najczęstszych przyczyn wypadków jest właśnie wymuszenie pierwszeństwa w obrębie skrzyżowania.
- Skrzyżowanie z ruchem kierowanym przez policjanta
Każdy początkujący kierowca powinien wiedzieć o tym, że pierwszeństwo na skrzyżowaniu o jakiejkolwiek wielkości i konstrukcji, zawsze najpierw reguluje osoba odpowiedzialna za kierowanie ruchem – przeważnie policjant. Jego sygnały oraz wskazówki względem pierwszeństwa przejazdu są uznawane za najważniejsze, a sam kierujący ruchem przewyższa uprawnieniami wszystkie inne wskazania, w tym znaki pionowe oraz poziome czy sygnalizację świetlną. Przez skrzyżowanie kierowane przez policjanta przejedź wtedy, gdy kierujący wyda ku temu odpowiedni sygnał.
- Skrzyżowanie z sygnalizacją świetlną
Sygnalizacja świetlna jest drugim z kolei najważniejszym czynnikiem definiującym kwestię tego, kto powinien ustąpić pierwszeństwa przejazdu, a kto powinien przejechać przez skrzyżowanie bez względu na pozostałych uczestników ruchu. Niestety sama definicja niewiele mówi na temat istotny samego problemu, a jest nią bardzo duża liczba kombinacji, która sprawia, że każdy przejazd przez podobne z pozoru skrzyżowanie może wyglądać zupełnie różnie. Przejechać przez linię zatrzymania możesz wtedy, gdy na sygnalizacji świetlnej zapali się światło zielone. Jednak należy wstrzymać się z dalszą jazdą w przypadku, gdy przeszkodzimy innym uczestnikom drogi, jak i w sytuacji, gdy z drogi z brakiem pierwszeństwa przejazdu (ze światłem czerwonym) ma wyjechać pojazd uprzywilejowany.
- Skrzyżowanie ze znakami
Kto ma pierwszeństwo na skrzyżowaniu ze znakami poziomymi lub pionowymi? To skrzyżowanie kierowane za pomocą znaków stałych umieszczonych na jezdni (oznakowanie poziome) lub w postaci znaków znajdujących się tuż przy drodze (oznakowanie pionowe). Tak naprawdę przejazd po tego typu skrzyżowaniu sprowadza się do dwóch znaków – D-1 oraz A-7. Oba definiują bardzo precyzyjnie to, kto może wyjechać na ulicę, a kto musi poczekać na swoją kolej. Znak D-1 zapewnia pierwszeństwo przejazdu przed prawie każdym innym uczestnikiem drogi (np. poza pojazdami uprzywilejowanymi) i ma kształt charakterystycznego rombu. Kształt ten nie jest dziełem przypadku, a już tym bardziej wyborem dyktowanym stylistyką – dzięki niemu znak można rozpoznać także z drugiej strony, podobnie zresztą jak znak A-7 – ustąp pierwszeństwa przejazdu w kształcie trójkąta z czerwoną ramką dookoła. Oba znaki są zatem czytelne z obu stron. Czasami zarządcy dróg uzupełniają je dodatkowymi oznakowaniami, które określają przebieg dróg z pierwszeństwem oraz podporządkowanych. Przejedź przez skrzyżowanie – oczywiście dalej jesteś obowiązany zachować szczególną ostrożność – w przypadku, gdy po Twojej stronie znajduje się znak D-1, a poczekaj na przejazd innych użytkowników dróg, jeśli znajdujesz się przed znakiem A-7.
- Co w przypadku skrzyżowania równorzędnego?
Pierwszeństwo na skrzyżowaniu nieoznakowanym to zmora większości kierowców, i to nie tylko początkujących, lecz także tych doświadczonych. Wynika to głównie z tego, że tego typu skrzyżowania są stosunkowo rzadkim widokiem na współczesnych ulicach, przez co pierwszeństwo przejazdu wywołuje w takiej sytuacji niemały problem. Ustąpić pierwszeństwa należy pojazdowi nadjeżdżającemu z prawej strony – to znana i praktykowana coraz rzadziej zasada prawej ręki. Niestety nie jest pozbawiona wad. Przede wszystkim kierowcy błędnie zakładają, że jadą drogą z pierwszeństwem przejazdu, a na drodze obok z całą pewnością, przynajmniej pozornie, powinien znajdować się znak A-7.
Aby zmniejszyć tego typu ryzyko, w niektórych miejscach skrzyżowanie dróg równorzędnych określa znak A-5 w postaci czarnego znaku X znajdującego się w centralnej części żółtego znaku w kształcie trójkąta. Wówczas powinieneś niezależnie od okoliczności ustąpić pierwszeństwa pojazdom nadjeżdżającym z Twojej prawej strony, jak i z przeciwka, jeśli skręcasz w lewo.
To ostatecznie kto ma pierwszeństwo na skrzyżowaniu?
Odpowiedź na to pytanie może być tylko jedna – ten, kto jest do tego upoważniony w myśl prawa o ruchu drogowym. Naginanie obowiązku ustępowania pierwszeństwa przejazdy przez niektórych kierowców oraz niewiedza wynikająca z winy samego kierującego może prowadzić do mnóstwa niebezpieczeństw, na czele z uderzeniem bocznym, które na ulicach wywołują najwięcej wypadków zagrażających życiu. Pomocna z całą pewnością okaże się szkoła jazdy Poznań – OSK Bajka, w której możesz nauczyć się tego, kto ma pierwszeństwo na skrzyżowaniach każdego typu i w jaki sposób uniknąć niebezpiecznej sytuacji w przypadku, gdy którykolwiek kierowca popełni błąd.
FAQ:
1. Kto ma pierwszeństwo na skrzyżowaniu równorzędnym?
Pierwszeństwo przejazdu na skrzyżowaniach równorzędnych ma pojazd znajdujący się po prawej stronie. To zasada prawej ręki i dotyczy sytuacji, kiedy skrzyżowanie jest nieoznaczone lub oznaczone znakiem A-5.
2. Kto ma pierwszeństwo przejazdu na skrzyżowaniu ze światłami?
Na skrzyżowaniu ze światłami zawsze pierwszeństwo przejazdu mają pojazdy uprzywilejowane, a zaraz po nich – kierowcy stojący przed linią zatrzymania się tuż po zapaleniu się światła zielonego. Pojazd nadjeżdżający z innej strony (na świetle czerwonym) jest zobowiązany wówczas do ustąpienia pierwszeństwa.
3. Kto ma pierwszeństwo na skrzyżowaniach ze znakami?
Prawo pierwszeństwa przejazdy przypada osobie, przed którą znajduje się znak D-1 w postaci rombu, z kolei ustąpić pierwszeństwa pojazdowi nadjeżdżającemu ma obowiązek kierujący stojący przed znakiem A-7 w kształcie odwróconego trójkąta.